Nieuws

In deze break-outsessie, verzorgd door Beegrateful, werd duidelijk hoe divers en kwetsbaar de leefomgeving van wilde bijen is. Zo leeft een bij vaak maar twee weken tot anderhalve maand. Veel soorten nestelen ondergronds. Daarom zijn open stukken grond van groot belang, bij voorkeur een meter diep. Ook groene en bruine daken kunnen hieraan bijdragen.

Sommige bijen hebben heel specifieke behoeften, zoals de klokjesbij die uitsluitend op klokjesbloemen leeft, of de behangersbij die met perfecte rondjes uit bladeren haar nestjes afschot. Zulke voorbeelden maken duidelijk dat variatie in bloemen, nestmateriaal en schuilplekken cruciaal is.

Tegelijkertijd werd benadrukt dat ook kleine ingrepen al een groot verschil kunnen maken. Een geveltuin of groene gevel van slechts twee vierkante meter kan al een bijdrage leveren, en simpele maatregelen zoals het neerzetten van schaaltjes water voorkomen dat bijen verdrinken. Daarnaast kunnen schuilplekken op daken en in geveltuinen de overlevingskansen aanzienlijk vergroten.

Samenwerking en verantwoordelijkheid

Een belangrijk punt dat werd benadrukt door Beegrateful is de samenwerking tussen stakeholders: bewoners, woningcorporaties, VvE’s, gemeenten en bedrijven zouden samen verantwoordelijkheid moeten nemen bij de inrichting van een gebied. Hoe creëer je bijvoorbeeld een optimaal bijenlandschap op een dak voor soorten als de lathyrusbij, de pluimvoetbij, de tuinbladsnijder of de gedoornde slakkenhuisbij? Hier kwamen de zogeheten ‘5 V’s’ ter sprake (voedsel, voortplanting, veiligheid, verblijf en variatie) als leidraad om naar te kijken.

Monitoring en Citizen Science

Bij samenwerking speelt monitoring en citizen science ook een belangrijke rol. Van de ongeveer 350 bijensoorten in Nederland zijn er 50 al jaren niet meer gezien, en veel soorten worden slechts sporadisch waargenomen. Juist daarom is het waardevol om bewoners actief te betrekken bij het monitoren van bijen op daken en in tuinen. Projecten zoals Maas Horst, gelegen bij Uden, laten zien dat dit werkt: daar is een nieuwe wijk ingericht met aandacht voor biodiversiteit en de resultaten zijn positief.

De stedelijke omgeving

Tot slot werd stilgestaan bij de kansen en uitdagingen van de stedelijke omgeving. Opvallend is dat bijen het in steden het vaak beter doen dan op het platteland, doordat er in steden meer variatie in beplanting is. Toch zijn er ook knelpunten: wind maakt het voor bijen lastig om hooggelegen bloemen op daken te bereiken, en zonder gerichte inrichting ontbreekt het vaak aan geschikte nestplekken.

Conclusie:

1. Het belang van diversiteit en leefomgeving
   Er werd benadrukt dat bijensoorten heel uiteenlopende behoeften hebben. Sommige soorten zijn generalisten, maar veel zijn sterk afhankelijk van specifieke planten of nestmaterialen. Dit betekent dat er gezorgd moet worden voor voldoende variatie in bloemen, nestmogelijkheden (zoals open grond of bruine daken) en veilige schuilplekken.
2. Kleine maatregelen kunnen al veel effect hebben
   De groep besprak dat zelfs beperkte ingrepen, zoals het aanleggen van een kleine geveltuin van 2 m² of het plaatsen van schaaltjes water, al een groot verschil kunnen maken. Zulke kleinschalige initiatieven zijn laagdrempelig en kunnen bijdragen aan een groter geheel.
3. Samenwerking en betrokkenheid zijn essentieel
   Een belangrijk punt was dat bewoners, woningcorporaties, VvE’s, gemeenten en bedrijven samen moeten optrekken. Door gezamenlijk daken, gevels en tuinen bijvriendelijk in te richten en te monitoren, ontstaat er een netwerk van initiatieven die elkaar versterken.
4. Monitoring en citizen science spelen een sleutelrol
   Omdat veel soorten lastig te volgen zijn, werd het belang van burgerparticipatie benadrukt. Citizen science-projecten kunnen waardevolle data opleveren en vergroten tegelijkertijd de betrokkenheid van bewoners.
5. De stad biedt kansen, maar kent ook uitdagingen
   De deelnemers zagen dat bijen het vaak beter doen in steden dan op het platteland, vooral door de grotere variatie in beplanting. Tegelijkertijd vormen factoren zoals wind en een gebrek aan geschikte nestplekken nog wel obstakels die aandacht vragen.