Groene daken

Verschillende groene daken, de voordelen en de opbouw

Groene daken zijn er in vele soorten en maten. Als we onze daken willen gebruiken om de stad groener en gezonder te maken, dan zullen we onze focus moeten verleggen van schaamgroen naar hoogwaardige daknatuur.

Daknatuur kan alle vormen aannemen, van landschappen, gewassen, bloemen, eetbare daken en daktuinen tot zelfs dakbomen. Écht groen dus. Hieronder vertellen we meer over sedum daken, de daktuin, zonnepanelen op groen, het bodivers natuurdak, schaduwdak en het blauw-groene dak

Sedum dak

Daknatuur op dak van de Stopera foto Richard Mouw

Een sedum dak wordt ook wel een ‘extensief dak’ genoemd. Het bestaat uit vetplanten (sedum), mossen en grassen. Het is geschikt voor bijna alle type daken. Het groen bestaat uit een dun laagje substraat met daarop de sedumvegetatie. Los van een jaarlijkse inspectie behoeft het groen weinig onderhoud. Het heeft voldoende aan het regenwater. Een sedum dak houdt minder water vast en draagt weinig bij aan de biodiversiteit maar is dus wel onderhoudsvriendelijk en goedkoop.

Daktuin

Een daktuin is een intensief dak en te vergelijken met een tuin waarin geleefd kan worden. Er zijn grotere struiken en bomen en het is zelfs mogelijk om het dak te gebruiken om groenten en kruiden te verbouwen. Het dak moet dus ook toegankelijk zijn. De onderlaag kan wel tot 50 – 100 cm bedragen, waardoor het gewicht aanzienlijk toeneemt. Het dak vraagt net zoveel onderhoud als een reguliere tuin. Omdat er feitelijk een woonlaag aan je woning wordt toevoegt, moet je in sommige gemeenten een vergunning aanvragen. Check dit dus even van tevoren.

Zonnepanelen (op een groen dak)

Niet op elk dak is een groen dak geschikt. Op sommige daken zijn zonnepanelen een veel betere oplossing. Het grootste voordeel van zonnepanelen is voor veel mensen de besparing die de zonnepanelen opleveren. In vergelijking met kolen of gas, is de CO2-uitstoot van zonne-energie gemiddeld 10 tot 30 keer zo laag. Nog beter is het om een groen dak en zonnepanelen te combineren. Het rendement van de zonnepanelen is door de koele groene onderlaag hoger en het groene dakpakket kan als ballast voor de paneelconstructie dienen.

Biodivers natuurdak

Intensieve groene daken kennen meer variatie en mogelijkheden. De beplanting bestaat uit allerlei grassen, kruiden en bloemen en bij landschapsdaken zelfs uit vaste planten, kleine struiken en bomen. De rijkere vegetatie is mogelijk door een dikkere substraatlaag of grotere waterbergingscapaciteit. Het dak moet elk jaar “gewied” worden. De kosten van dit type dak zijn hoger dan van een sedumdak. Maar ze zijn fantastisch om op uit te kijken, goed voor de biodiversiteit en helpen met het vasthouden van water na een zware regenbui. Ook geldt: hoe meer water een dak kan vasthouden, hoe koeler de omgeving en het onderliggende pand zal zijn. Wel moet de draagkracht van het pand toereikend zijn.

Schaduwdak

Een schaduwdak is geschikt voor plantjes die niet veel zonlicht nodig hebben, handig voor als je dak grotendeels in de schaduw ligt. Schaduwbeplanting bestaat bijvoorbeeld uit heesters, varens of Ooievaarsbek. Maar ook Ajuga, ook wel ‘kruipend zenegroen’ genoemd, is een plant die op veel plaatsen groeit: van moeras tot grasland, van muur tot bos. Sommige soorten sedum doen het ook goed in de schaduw. Bijvoorbeeld de groene soorten zoals Aloë, Gasterias en Haworthias. Schaduwplanten houden van een vochtige grond, daarom wordt er bij schaduwdaken minimaal 8 centimeter substraat toegepast. Zo kan de onderlaag genoeg vocht opslaan en vasthouden.

Blauw-groen dak

Een blauw-groen dak kan onder het groen extra water opslaan én verwerken. Het dak ziet de bui namelijk al hangen! Een slim watersysteem houdt rekening met de weersvoorspelling. De waterberging kan gefaseerd geloosd worden wanneer er flinke buien verwacht worden. In tijden van droogte houdt het dak het water juist vast. Planten blijven hierdoor goed gevoed en er kunnen meer verschillende soorten op groeien: goed voor de biodiversiteit! Door de verkoelende werking wordt het hitte-eiland effect in de stad tegengegaan en blijven de woningen op warme dagen een stuk koeler. Het innovatieve dak is door de waterberging en dikke substraatlaag zwaarder, hier moet het gebouw dus op berekend zijn. Het slimme watersysteem brengt daarnaast aanvullende kosten met zich mee.

Hoe werkt een groen dak?

Een standaard groen dak bestaat vaak uit sedum (vetplanten) en kan op bijna alle daken worden geplaatst. Het bestaat uit een dun laagje substraat met sedumplanten erop. Dit dak heeft weinig onderhoud nodig, alleen een jaarlijkse inspectie en wat extra water tijdens lange droge periodes.

Een groen dak heeft verschillende lagen:

Vegetatielaag: Minimaal twaalf soorten sedum die goed groeien met weinig onderhoud.
Substraatlaag: Een laag van 40 mm waar de planten in wortelen. Een dunne laag van 20 mm is goedkoper, maar droogt sneller uit.
Drainagelaag: Voert overtollig regenwater af.
Wortelwerende folie: Voorkomt dat de wortels het dak binnendringen.

Waarom een groen dak?