Op een zonnige donderdagmiddag lopen we met Menno Weverling en Linda Peters van Weverling Groenproviders langs hoge varens en bloeiend IJzerhard. We zijn op het dak van Caland Dock in Den Haag, waar 550 appartementen uitkijken op verschillende daktuinen. En er niet alleen op uitkijken, maar er ook een boterham kunnen eten aan een van de grote picknicktafels. Want de vraag naar groen verandert, zegt Linda. “Er is meer behoefte aan functioneel groen. Niet alleen om naar te kijken, maar ook om water op te vangen of buren te ontmoeten. We gaan van kijkgroen naar gebruiksgroen”.
Van kijkgroen naar gebruiksgroen
“Daktuinen met gecombineerde functies worden populairder”, zegt Linda. En dat valt te verklaren: we hebben meer te maken met piekbuien, waardoor het regenwater moeilijk weg kan lopen in een versteende omgeving. Daken vormen een ideale plek om water op te vangen en geleidelijk af te voeren naar het riool. Steden kampen daarnaast met hitte en ruimtegebrek. Daken bieden ruimte voor recreatie én verkoeling.
Weverling Groenproviders ontwerpt, realiseert én beheert daktuinen, zoals de tuinen van Caland Dock. Linda: “We willen dat het ontwerp uitnodigt voor ontmoeting, water kan bergen, of dat het bijvoorbeeld bijdraagt aan nestgelegenheid voor dieren in de stad.” Menno voegt toe: “We proberen ook integraal groen te implementeren. In Den Haag ligt bijvoorbeeld het plan voor een klimaatadaptief plein. Het vormt een enorme kans om de daken bij te laten dragen aan wateropvang en vertraagde afvoer van hemelwater. Waarom alleen kijken naar het maaiveld? Er moet wel over nagedacht worden. Het moet geen ‘excuus groen’ worden.”
beheer vooraf goed regelen
Menno geeft aan dat ze zichzelf ‘groenproviders’ noemen. Omdat Weverling niet alleen daktuinen ontwerpt, maar bovenal een partij is voor het beheer en onderhoud daarvan. Menno: “Het is zonde als er een fantastische daktuin is aangelegd en deze dan niet onderhouden wordt. Dat het groen doodgaat en aangewaaide soorten de overhand krijgen. Of dat afvoeren verstopt raken.” “Dat stukje beheer is niet altijd goed geregeld”, zegt Linda. “En wordt onderschat.” Menno: “De focus gaat daar niet altijd naartoe. Zeker als er nog niets staat. Dat zie je ook met het bouwen van een huis. Men wil eerst een mooie keuken en badkamer, die tuin komt nog wel een keer.”
Kennis bij elkaar brengen
Een multifunctionele daktuin behoudt zijn werking met bijvoorbeeld onderhoudscontracten, of dat de beheerder goed op de hoogte is van het groenplan, geeft Linda aan. “Wat ik zie is dat een dak ontworpen wordt met bepaalde eisen voor waterberging of biodiversiteit. Er worden dan vinkjes gezet, van ‘het voldoet’. Als iets bedacht is voor biodiversiteit of voeding voor insecten, moet je niet elke 7 weken gaan maaien. En als dat niet overgedragen wordt aan de beheerder, wordt het doel niet behaald.” Maar zelfs met onderhoudscontracten kan het beheer complex zijn, omdat er vaak meerdere partijen bij betrokken zijn, geeft Linda aan. Linda: “een voorbeeld is een dak met slimme kleppen. De hovenier moet maar net weten hoe deze werken en gecontroleerd moeten worden. De kennis van zo’n dak is te versnipperd en dat maakt het onderhoud soms lastig.”
Vroeg betrokken zijn in het ontwerpproces
Een goede samenwerking tussen de betrokken partijen kan ervoor zorgen dat het dak zijn functie blijft dienen. Weverling is het liefst zo vroeg mogelijk in de aanleg betrokken. “Dan kun je meedenken in het ontwerpproces. Het gebeurt weleens dat de constructie of bereikbaarheid van het dak al is bedacht. Als wij dan betrokken worden voor het maken van een speeltuin of intensieve daktuin en de draagconstructie is niet sterk genoeg, zitten wij vast aan die beperkingen,” zegt Menno. Linda: “ik denk echt dat wij voorafgaand aan het ontwerpproces van toegevoegde waarde kunnen zijn. Ik vraag altijd goed door bij klanten, wat wil je met het groen bereiken? Wat zijn je doelstellingen, wat is de urgentie? Zo voorkomen we dat we kansen laten liggen.”
Groenbeleid bij opdrachtgevers
Het is belangrijk het beheer al vroeg in het ontwerpproces met elkaar te bespreken. Door aan de voorkant goed na te denken of er überhaupt capaciteit is om een intensief groen dak te beheren. En als dit er niet is, het dak eenvoudiger te ontwerpen. En daarnaast, groenbeleid vast te leggen, bijvoorbeeld binnen woningcorporaties. Linda heeft zelf gewerkt bij een woningcorporatie. “Wat ik heb gemerkt is dat er bij woningcorporaties soms niet de benodigde groenkennis aanwezig is om de consequenties van ontwerpkeuzes op het groenbeheer te kunnen overzien. Weverling kan hierin adviseren door eigen kennis in te brengen en door specialisten uit verschillende invalshoeken, bijvoorbeeld ecologen en hydrologen bij elkaar te brengen.”
ZElfbeheer van daktuinen, de toekomst?
Aan het einde van het gesprek praten we over de optie van zelfbeheer door bewoners. “Daar zie ik echt toekomst in”, zegt Linda. Mensen zijn dichtbij en voelen zich door zelfbeheer meer betrokken bij hun eigen leefomgeving. “Maar er is wel ook een professionele partij bij nodig”, geeft Menno aan. “Een sociale hovenier die kennis overbrengt en bijvoorbeeld gereedschap ter beschikking stelt. Zover zijn we nog niet.” “Ik zie een andere, nieuwe rol voor de groene dakpartner, meer coachend, benoemd Linda. Wij leiden bewoners op.” Meerjarige onderhoudsbegrotingen voor groene daktuinen kunnen daar bijvoorbeeld bij helpen. “Bij een VVE heb je een onderhoudsbegroting waarin staat wanneer je wat gaat schilderen en hoeveel je daarvoor moet sparen. Het zou goed zijn als groen ook onderdeel wordt van het gebouw. Dat iedereen weet wat er moet gebeuren.”
Rooftop Revolution zet zich net als Weverling in voor groene, multifunctionele daktuinen. Hoe we elkaar kunnen versterken? “Goede ketensamenwerking, zegt Menno. Met jullie aan de opdrachtgeverskant bij gemeenten, die wij aanvullen met de expertise van marktpartijen als Weverling. Om samen zoveel mogelijk groene daken te realiseren!”
Partnerschap
Dit artikel is een product van een partnerschap tussen Weverling Groenproviders en Rooftop Revolution. Ook partner worden? Mail ons naar info@rooftoprevolution.nl
